لقب: یوزهای ایرانی
افتخارات تیمی:
3 قهرمانی متوالی (1968، 1972، 1976)، چهار مقام سومی (1980، 1988، 1996، 2004) و یک حضور در نیمه نهایی 2019 (بازی رده‌بندی انجام نشد) جام ملت‌های آسیا
3 مدال طلا(1974، 1990، 1998) و 2 مدال نقره(1951، 1966) بازی‌های آسیایی
تعداد حضور در جام جهانی: پنج بار
اسطوره ها: ایرج دانایی فر، علی پروین، ناصر حجازی،سیروس قایقران، احمدرضا عابدزاده، مهدی مهدوی کیا، علی دایی، علی کریمی، خداداد عزیزی، وحید هاشمیان، جواد نکونام، مسعود شجاعی و...
استادیوم: ورزشگاه آزادی تهران (گنجایش: 78،116 نفر)
پیشینه ورود فوتبال به ایران به اواخر قرن سیزده خورشیدی و اوایل قرن چهارده باز می‌گردد، جایی که انگلیسی ها هر ساله تعدادی توپ به ایران می‌آوردند و سرگرم بازی می‌شدند. تعدادشان همیشه برای تشکیل دو تیم کافی نبود و از جوانان ایرانی که مشتاقانه به این پدیده جدید مینگریستند، برای تکمیل دو تیم استفاده می‌کردند. رفته رفته جوانان شيفته هیجان و سادگی و ارزانی فوتبال شدند. این ورزش فراگیر شد و تیم‌هایی با عنوان تیم منتخب تهران نیز تشکیل شدند. اولین سفر تیمی از ایران به خارج از مرزهای کشور با دعوت اتحاد جماهیر شوروی پس از تاج گذاری رضا شاه در سال 1304 رقم خورد و با 2 شکست و 1 تساوی به پایان انجامید.
تشکیلات دولتی ورزش ایران در سال 1313 ترکیب سازمانی یافت. علی‌اصغر حکمت به دستور رضا شاه سازمان پیشاهنگی و تربیت‌بدنی ایران را بنیان گذارد و در زمان مدیریت خود زمین و ساختمان ورزشگاه امجدیه را تهیه کرد و در سال 1318 به دست حسین صدقیانی به بهره برداری رسید.
اولین سفر رسمی تیم ملی ایران در شهریور 1320 و به دعوت دولت افغانستان برای حضور در جام استقلال افغانستان صورت پذیرفت. سرمربی این تیم حسین صدقیانی بود و بیشتر بازیکنان این تیم از فوتبالیست‌های مشهدی- به دلیل نزدیکی به مرزهای افغانستان - و به همراهی تعدادی از بازیکنان اهل تهران بودند. بازیکنان تیم ملی در کابل خبر هجوم نیروهای متفقین به ایران را دریافت کردند. چهل سال بعد نیز تيم ملی ایران به رهبری حسن حبیبی در کویت خبر هجوم نیروهای عراقی به ایران را دریافت کرد. بازگشت تیم ملی از افغانستان مصادف با تبعید رضا شاه بود و فوتبال ایران هم با رفتن رضا شاه پوست انداخت.
با پایان اشغال ایران در 1325 و بازگشت کشور به شرایط عادی، کشور ایران برای نخستین بار جهت حضور در مسابقات المپیک 1948 لندن اعلام آمادگی کرد، اما پیش شرط حضور در این تورنمنت مهم داشتن فدراسیون‌های ورزشی مستقل بود؛ بنابراین فدراسیون‌ها و از جمله فدراسیون فوتبال در سال 1325 تشکیل شد که علی کنی نخستین رئیس آن بود. یک سال بعد و در ژانویه 1948(بهمن 1326) فدراسیون فوتبال ایران به عضویت فیفا درآمد.
تیم ملی فوتبال ایران سه دوره به المپیک راه یافته است(المپیک 1964 توکیو، المپیک 1972 مونیخ و المپیک 1976 مونترال). مهم‌ترین عنوان کسب شده تیم ملی به فوتبال بازی‌های المپیک تابستانی 1976 مونترال برمی‌گردد که با صعود از گروه خود به‌عنوان تیم دوم، وارد 1/4 نهایی و هشت تیم برتر شد. حضور در این المپیک و دو بازی خوب برابر لهستان و شوروی که از بهترین تیم های اروپای شرقی به شمار می‌رفتند، جایگاه ایران را به عنوان قدرت برتر آسیا تثبیت کرد.
ایران المپیک 1980 مسکو را به دلیل وقوع انقلاب از دست داد و پس از آن تا به امروز در رشته فوتبال موفق به صعود به المپیک نشده است.
بیشترین بازی در تیم ملی در اختیار جواد نکونام با 151 بازی و بیشترین گل ملی به علی دایی با 109 گل تعلق دارد.
بازی‌های آسیایی
بازی‌های آسیایی نخستین رقابت بین‌المللی و معتبری بود که تیم ملی فوتبال ایران در آن‌ها شرکت کرد. ایران در اسفند 1329 در نخستین دوره بازی‌های آسیایی در دهلی‌نو حاضر شد و موفق شد تا دیدار فینال پیش برود اما در گام آخر مغلوب هند، تیم میزبان شد تا به مدال نقره بسنده کند. اما آن درخشش گذرا بود و ایران در بازی‌های آسیایی 1958 توکیو با دو شکست سنگین پنج بر صفر برابر کره جنوبی و چهار بر صفر مقابل رژیم غاصب صهیونیستی به خانه بازگشت. در بازی های آسیایی 1966 بانکوک، ایران در دیدار نهایی مقابل برمه یک بر صفر شکست خورد و در سکوی دوم ایستاد. نخستین قهرمانی ایران نیز در بازی های آسیایی 1974 به میزبانی ایران به دست آمد. تیم ملی با مربی‌گری فرانک اوفارل ایرلندی پس از سرگروهی و صعود به فینال، در بازی نهایی برابر رژیم غاصب صهیونیستی با گل به خودی بازیکن حریف پیروز این بازی خشن و پر از درگیری شد.
دوران پس از جنگ، عصر بازگشت فوتبال ایران به عرصه بین‌المللی بود. پیروزی غیر منتظره در مسابقات آسیایی 1990 پکن با علی پروین و با پنج پیروزی پیاپی، فوتبال ایران را به تکاپویی دوباره وا داشت.
دو قهرمانی بعدی ایران در سال های 1990 پکن و 1998 بانکوک به ترتیب با هدایت علی پروین و منصور پر حیدری به دست آمد. پس از بازی‌های آسیایی سال 2002 تیم زیر 23 سال در این بازی‌ها شرکت می‌کند.
ایران از نخستین دوره بازی‌های آسیایی در 1951 تا به حال سیزده بار با تیم بزرگسالان و چهار بار با تیم امید در این رقابت‌ها شرکت کرده‌است و با چهار قهرمانی، دو مقام دومی و یک عنوان سومی پرافتخارترین تیم این بازی‌ها محسوب می‌شود.
جام ملت‌های آسیا
اولین حضور تیم ملی ایران در جام ملت‌های آسیا به سال 1968 و به میزبانی تهران بازمی‌گردد. در چهارمین دوره از رقابت‌های جام ملت‌های آسیا، مقتدرانه قهرمان شد و در هر 4 دیدار خود پیروز شد تا با 8 امتیاز قهرمان قاره آسیا شود.
در سال 1972 و به میزبانی بانکوک تایلند، 6 تیم به رقابت برای کسب عنوان قهرمانی پرداختند. ایران در گروه اول در کنار تایلند میزبان و عراق قرار گرفت و با دو پیروزی به عنوان تیم اول صعود کرد. سپس با دو پیروزی در مرحله حذفی از جمله پیروزی مقابل کره جنوبی در فینال ، ایران در جام ملت های آسیا 1972 به دومین قهرمانی متوالی خود دست یافت.
چهار سال بعد ابتدا لبنان میزبان مسابقات بود، ولی به علت جنگ داخلی میزبانی به ایران رسید و در اولین آوردگاه حشمت مهاجرانی، ایران برای سومین دوره متوالی و در سال 1976 عنوان قهرمانی قاره کهن را به دست آورد.
پس از سه دوره متوالی قهرمانی مقتدرانه تیم ملی ایران، با آغاز دهه هشتاد میلادی، دیگر ایران موفقیتی کسب نکرد و دوران سلطه اعراب و سپس ژاپن بر قاره کهن فرا رسید.
عربستان، کویت، ژاپن استرالیا و قطر به قهرمانی آسیا دست یافتند ولی در این مدت دست دو قدرت دیگر آسیا یعنی ایران و کره جنوبی از جام کوتاه ماند.
جام جهانی
ایران برای نخستین بار با حشمت مهاجرانی طعم جام جهانی را چشید. در مسابقات مقدماتی جام جهانی 1978 آرژانتین، ایران توانست پس از حضور قدرتمند در مرحله اول مقدماتی به مصاف تیم‌های استرالیا، کره جنوبی، کویت و هنک کنگ برود. در این دوره نیز با کسب 6 پیروزی بدون شکست از مجموع 8 بازی و با اقتدار به جام جهانی آرژانتین راه پیدا کرد. در این جام تنها 16 تیم حضور داشتند و ایران با هلند، اسکاتلند و پرو هم گروه شد و با دو شکست و یک تساوی مقابل اسکاتلند به کار خود در این رقابت ها پایان داد.
ایران پس از در هم شکستن حریفان در مرحله نخست انتخابی جام جهانی 98، در مرحله بعد در حالی که تنها چند قدم با فرانسه فاصله داشت، بازی مقابل عربستان و قطر را در اوج ناباوری با شکست به پایان برد و پس از شکست ژاپن در پلی آف و برد مقابل استرالیا، به جام جهانی 1998 فرانسه راه یافت. حضور ایران در جام های جهانی با نام استرالیا پیوند خورده است. در مقدماتی جام جهانی 1974، تیم ملی نتوانست 3 گل خورده در زمین استرالیا را جبران کند و دو گل در خانه برای صعود کافی نبود. پس از این حذف تلخ، چهار سال بعد با تک گل غفور جهانی به آرژانتین سلام می‌کند و در قریب به بیست سال بعد، در خاطره انگیز ترین بازی ملی، با دو گل کریم باقری و خداداد عزیزی حماسه ملبورن رقم می‌خورد.
رقبای ایران، در گروه اف، تیم‌های آلمان، آمریکا و یوگسلاوی بودند. بزرگترین حاشیه حضور ایران در جام جهانی فرانسه بازی آمریکا و ایران بود، که از نظر سیاسی مشکلات بسیاری را با هم تجربه کرده بودند. با گل های استیلی و مهدوی کیا، اولین برد ایران در تاریخ جام جهانی به دست آمد اما با قبول شکست مقابل یوگوسلاوی و آلمان مانع از حضور ایران در مرحله بعدی شد.
برانکو و گل نصرتی برابر بحرین، سومین حضور ایران در جام های جهانی را رقم زدند. شکست مقابل مکزیک و پرتغال، آرزوهای ایران برای نخستین صعود به دور حذفی را در جام جهانی 2002 بر باد داد و تساوی مقابل آنگولا، حکم اخراج برانکو از تیم ملی را امضا کرد.
پس از ناکامی با مربیان داخلی و عدم صعود به جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی، کی روش توانست در دو دوره پیاپی تیم ملی را به جام جهانی برساند. با 3 برد متوالی در 3 بازی آخر و کسب 9 امتیاز از این بازی ها، بلیط برزیل برای بازیکنان رزرو شد. تساوی بدون گل مقابل نیجریه، اولین کلین شیت ایران در جام جهانی را به نام علیرضا حقیقی ثبت کرد. بازی پایاپای مقابل آرژانتین و تک گل دقایق پایانی لیونل مسی باز هم امیدهای ایران را برای صعود کمرنگ کرد و با باخت مقابل بوسنی پایانی تلخ در برزیل رقم خورد. اما شاگردان کی روش بی دردسر به روسیه رسیدند و در گروهی سخت، با مراکش قهرمان آفریقا، پرتغال قهرمان اروپا و اسپانیای مدعی هم گروه شدند. برد دراماتیک لحظات پایانی مقابل مراکش با گل به خودی بازیکن حریف، و باخت نزدیک به اسپانیا سرنوشت صعود را به بازی پایانی کشاند. حتی کسب تساوی مقابل پرتغال و گرفتن 4 امتیاز نیز نتوانست حکم صعود به مرحله حذفی را صادر کند و ایران هنوز در این حسرت باقی ماند. مسعود شجاعی با حضور در سه جام جهانی در تیم ملی، از این حیث رکورد دار است. خاطره انگیزترین اتفاق جام جهانی 2018 مربوط به مهار پنالتی رونالدو توسط علیرضا بیرانوند دروازه بان تیم ملی ایران بود.
