وب سایت رسمی فوتبالی- یک- در برنامه نود هفته گذشته (۱۴ آبان ۱۳۹۷) آقای عادل فردوسی پور تصویر نامه مورخ ۳۰ اکتبر ۲۰۱۸ (۸ آبان ماه جاری) دبیرکل محترم فیفا خطاب به آقای ساکت دبیرکل محترم فدراسیون فوتبال را به همراه ترجمه فارسی آن نامه به میلیونها بیننده برنامه ۹۰ نشان داد که محتملا باید از کانال سئول نشینان در اختیار تهیه کننده و مجری محبوب ۹۰ قرار گرفته باشد. اینکه چرا فدراسیون و آقای دبیرکل، نامه مذکور را پس از یک هفته آنهم در این شرایط زمانی در اختیار برنامه ۹۰ قرارداده اند هرگز جای تعجب نیست. زیرا کاشف بعمل آمد که تنها کمتر از ده ساعت بعد از پخش برنامه نود، یعنی صبح روز سه شنبه، آقای تاج به اتفاق اعضای هیات رئیسه در دیداری از قبل برنامه‌ریزی شده با ریاست محترم مجلس شورای اسلامی حضور یافتند! بنابراین قضاوت کردن در مورد انگیزه سئول نشینان از در اختیار گذاشتن و انتشار نامه دبیر کل محترم فیفا از طریق برنامه پر بیننده نود آنهم تنها چند ساعت قبل از دیدار آنان با ریاست قوه مقننه کشور و در آستانه تاریخ برگزاری فینال لیگ قهرمانان آسیا و همزمانی با حضور قطعی دبیرکل بحرینی ای اف سی و رئیس سوییسی فیفا در تهران کار سختی نیست.
دو-قبل از اینکه در مورد مفاد نامه دبیر کل محترم فیفا به جناب آقای ساکت و نیز استناد خانم دبیرکل به پاراگراف ۱ مواد ۱۴ و ۱۹ اساسنامه فیفا توضیحی دهم لازم می‌دانم خودم و دیگران را که این روزها در خصوص این موضوع مهم اظهار نظر می کنند به رعایت اخلاق و انصاف دعوت کنم. تردیدی ندارم که آقای تاج و آقای ساکت و نیز سایر اعضای هیئت رئیسه فدراسیون فوتبال و سایر مدیران و کارکنان شریف آن فدراسیون، طی سالهای گذشته زحمات و تلاش‌های زیادی را برای سرافرازی و اعتلای فوتبال ایران عزیز در رقابتهای قاره ای و جهانی متحمل شده و به توفیقات زیادی نائل شده اند. همگان شاهد بوده اند که ریاست محترم فدراسیون فوتبال در واپسین روزهای باقیمانده به برگزاری جام جهانی ۲۰۱۸ مسکو، به دلیل تشدید بیماری قلبی و عروقی که قطعا بی ارتباط با مدیریت حساس و خطیر فدراسیون فوتبال ایران نبوده است؛ چند روزی را در بیمارستانی در کشور ترکیه گذرانده اند. بنابراین باید بیاموزیم و عمل کنیم که قدردان زحمات و تلاش‌های مدیران گذشته باشیم؛ حتی اگر انتقاداتی به نحوه برخی از عملکردهای دوران مدیریت و ریاست آنان داشته باشیم.
سه- اما در مورد نامه مورخ ۱۳ اکتبر ۲۰۱۸ (برابر با هشتم آبان‌ماه سال جاری) دبیرکل محترم فیفا به آقای ساکت، ابتدا باید چند نکته را در مورد مفاد آن نامه و مواد استنادی دبیرکل محترم فیفا به اساسنامه فیفا به عرض برسانم. سپس بعنوان یک معلم کم بضاعت مدرسه حقوق و وکیل دادگستری که از قضا خود مدتی (در دوران ریاست محمد دادگان) جزو سئول نشینان بوده ام به آقای ساکت توصیه کنم بدون فوت وقت پاسخ نامه خانم دبیر کل فیفا را بدهند تا هم منافع ملی کشور و هم حیثیت فوتبال پر افتخار ایران به خاطر چند سوءتفاهم قانونی، قربانی تمایل اعضای هیات رئیسه فدراسیون فوتبال به چند سال خدمت بیشتر در آن فدراسیون نشود. ضمن اینکه صادقانه بگویم که نمی توان تاثیرات احتمالی سفرهای اخیر برخی فدراسیون نشینان به مقر فیفا در زوریخ بر نگارش و ارسال چنین نامه ای از سوی دبیرکل محترم فیفا را نادیده گرفت.
چنانچه متن نامه فوق الذکر دبیرکل محترم فیفا را مطالعه کنید ایشان در فرازی از آن نامه اینگونه فرمودند که به جهت امانت داری این جمله یا عبارت انگلیسی و سپس ترجمه فارسی آن را نقل می کنم:
We understand that the government of the state of the Islamic Republic of Iran seems to claim a right to remove officials from sports federations including the football federation.
«ما فهمیدیم دولت جمهوری اسلامی ایران مدعی شده است که دارای حق برکناری مقامات از فدراسیون های ورزشی منجمله فدراسیون فوتبال است.»
We take this opportunity to kindly remind the IRIFF of the contents of art.14 par.1 let.i) and art 19 par. 1 of the FIFA Statutes, which stipulate that all member associations are obliged to manage their affairs independently and without undue influence from third parties
« فرصت را مغتنم شمرده و به فدراسیون فوتبال ایران مفاد پاراگراف یک ماده ۱۴ و پاراگراف یک ماده ۱۹ اساسنامه فیفا را یادآوری می نیم که تصریح کرده است همه فدراسیونهای عضو متعهدند امور خود را مستقل و بدون نفوذی از سوی اشخاص ثالث اداره کنند.»
اکنون عین مواد استنادی خانم دبیرکل محترم فیفا از اساسنامه ۲۰۱۸ فیفا را به زبان انگلیسی و فارسی نقل می کنیم:
Article 14 member associations obligation
ماده ۱۴ تعهدات فدراسیون های ملی عضو فیفا
1. Member associations have the following applications
فدراسیون های عضو دارای تعهدات زیر هستند:
To manage their affairs independently and ensure that their own affairs are not influenced by any third parties in accordance with art. 19 of this Statute
«امور خود را مستقل اداره کرده و اطمینان بخشند که وفق ماده ۱۹ این اساسنامه امور آنها تحت تاثیر هیچ شخص ثالثی نیست.»
Article 19- Independence of member associations and their bodies
«ماده ۱۹ استقلال فدراسیون های عضو و ارکان آنها»
1. Each member association shall manage its affairs independently and without undue influence from third parties
«هر فدراسیون عضو باید امور خود را مستقل و بدون اعمال نفوذ اشخاص ثالث اداره کند.»
چهار- حال با عنایت به مراتب فوق جای چند پرسش است که آیا ماده واحده قانون منع بکارگیری بازنشستگان مصوب اردیبهشت ۱۳۹۵ با اصلاحات شهریور ۱۳۹۷ به معنای نقض پاراگراف ی یک ماده ۱۴ و پاراگراف یک ماده ۱۹ اساسنامه ۲۰۱۸ فیفاست؟ یا بعبارت دیگر آیا دولت (وزارت ورزش) و یا حاکمیت جمهوری اسلامی ایران با وضع قانون فوق الذکر واقعا می خواهد امور فدراسیون فوتبال را مدیریت کند یا با دور زدن مجمع عمومی فدراسیون فوتبال، بجای آن مجمع اقدام به انتخاب یا انتصاب رئیس و هیات رئیسه فدراسیون قوتبال کند؟
لازمه پاسخ دادن به سوالات فوق اینست که ماده واحده قانون فوق الذکر را عینا نقل کنیم:
ماده واحده- از تاریخ ابلاغ این قانون به کارگیری افرادی که در اجرای قوانین و مقررات مربوطه بازنشسته یا بازخرید شده یا بشوند در دستگاههای اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸ مهرماه ۱۳۸۶ و کلیه دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه عمومی کل کشور استفاده می‌کنند ممنوع است.
علیرغم این که اکثریت قریب به اتفاق حقوقدانان کشور، فدراسیون فوتبال را یک نهاد عمومی غیردولتی می‌داند (نه یک نهاد دولتی و نه یک موسسه یا شرکت تجاری خصوصی) و علیرغم اینکه فدراسیون فوتبال هیچ کشور جهان به عنوان یک موسسه خصوصی یا یک شرکت تجاری خصوصی ثبت نشده است؛ اما صرف نظر از مباحث حقوقی در مورد ماهیت حقوقی فدراسیون فوتبال که البته تردیدی در این نیست که یک نهاد عمومی غیردولتی است؛ نکته قابل توجه، عنایت به فراز آخر ماده واحده است که اشعار می دارد و کلیه دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه عمومی کل کشور استفاده می کند حال سوال این است که آیا فدراسیون های ورزشی این جمله فدراسیون فوتبال، سهمی از بودجه کل کشور را دارند یا به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می کنند یا خیر؟ به نظر می رسد که پاسخ سوال اخیر مثبت است. از سوی دیگر توجه به متن صریح ماده واحده قانونی، دلالت بر این امر دارد که قوه مقننه کشور یعنی مجلس شورای اسلامی بر اساس اصل تفکیک قوا و با اختیار ذاتی خود در امر قانونگزاری، بدون اینکه مخاطب این قانون، فقط فدراسیون های ورزشی یا دستگاه اجرایی خاص دیگری باشد، اقدام به تقنین یا قانونگزاری کلی و کشوری در مورد همه کارکنان دستگاههای اجرایی و نهادهای عمومی غیر دولتی (و نه فقط روسا و مدیران ارشد آنها) منجمله فدراسیونهای ورزشی کرده است. چنین امری هرگز به معنای نقض مواد ۱۴ و ۱۹ اساسنامه ۲۰۱۸ فیفا توسط قوه مقننه یک کشور نیست. مضافا اینکه با اجرای این قانون، مجمع عمومی هر فدراسیون ورزشی کماکان بر اساس اساسنامه خود و الزامات مذکور در ماده ۱۹ اساسنامه فیفا اقدام به برگزاری مجمع عمومی و انتخابات دموکراتیک و نهایتا انتخاب رئیس و اعضاء هیئت رئیسه فدراسیون مربوطه خواهد کرد. بنابراین دولت (وزارت ورزش) و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران هرگز خود درصدد انتخاب رئیس و اعضای جدید هیئت رئیسه و رئیس فدراسیون فوتبال و سایر فدراسیون های ورزشی نیست تا از مصادیق نقض اساسنامه فیفا تلقی شود. بلی، اگر در اجرای ماده واحده قانون فوق الذکر، دولت و حاکمیت یا وزارت ورزش اختیار مجمع عمومی فدراسیون فوتبال را سلب کند یا مانع تشکیل و برگزاری جلسه مجمع عمومی فدراسیون فوتبال شود؛ و در عوض خود، رئیس و اعضاء هیات رئیسه فدراسیون فوتبال را منصوب کنند؛ بدون شک این امر نقض پاراگراف اول از ماده ۱۴ و پاراگراف اول ماده ۱۹ اساسنامه ۲۰۱۸ فیفا خواهد بود. از این رو چون رئیس و اعضای جدید هیات رئیسه فدراسیون فوتبال، با اجرای قانون فوق الذکر، کماکان در انطباق کامل با بند ۲ ماده ۱۹ اساسنامه فیفا و بر اساس اصول دموکراتیک توسط خود مجمع عمومی فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران انتخاب خواهند شد لذا اجرای ماده واحده قانون منع بکارگیری بازنشستگان ناقض مواد ۱۴ و ۱۹ اساسنامه فیفا نیست.
پنج- با عنایت به مراتب فوق انتظار به حق و شایسته این است که آقای ساکت به عنوان دبیر کل محترم فدراسیون فوتبال ایران بدون فوت وقت و بدون هرگونه درنگ، منافع و مصالح ملی را بر اغراض و تمیلات شخصی ترجیح داده و در اسرع وقت به نامه دبیر کل محترم فیفا پاسخ داده و شائبه و شبهه نادرست دخالت دولت جمهوری اسلامی ایران در مدیریت فدراسیون فوتبال ایران را مردود اعلام کند تا این مسئله بناحق آثار و تبعات ناخوشایندی را برای فوتبال جمهوری اسلامی ایران در پی نداشته باشد. به اقای تاج و آقای ساکت برادرانه و مشفقانه توصیه می کنم در پاسخ خود به نامه دبیرکل محترم فیفا با صداقت و حسن نیت پاسخ دهند که دولت (وزارت ورزش) و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران هرگز مرتکب نقض مواد ۱۴ و ۱۹ اساسنامه فیفا نشده و دخالتی در مدیریت فدراسیون فوتبال نکرده است. امیدوارم در پاسخ خود به خانم دبیرکل شجاعانه اعلام کنند که قانون منع بکارگیری بازنشستگان، یک قانون ملی جمهوری اسلامی ایران و مصوب قوه مقننه کشور بوده که بر اساس اصل تفکیک قوا به تصویب رسیده و همه اشخاص در برابر آن قانون بر اساس اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی یکسان هستند.
شش- امید است آقای تاج و آقای ساکت پاسخی سریع، صریح، شفاف و منبطق با واقع به نامه دبیرکل محترم فیفا داده و با تمکین عملی (نه شعاری) از قانون، نام و خاطره ای خوش از قانونمداری و تمکین به حکم قانون از خود بجای بگذارند. بدون شک تحقق چنین امری، جوانگرایی در همه عرصه های اجرایی و مدیریتی کشور را در پی داشته و فرصت ارائه خدمت توسط دیگران بخصوص دانش آموختگان جوان و فرهیخته رشته های ورزشی و تربیت بدنی را در فدراسیونهای وزشی بخصوص فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران را فراهم خواهد کرد.
یادداشت از دکتر غلامرضا رفیعی/ کارشناسی حقوقی فوتبال و وکیل پایه یک دادگستری
