وب سایت رسمی برنامه نود-رقابت های دور پایانی در این دوره در دو شهر بزرگ اسپانیا یعنی مادرید و بارسلون برگزار شد. سانتیاگو برنابئو و نئوکمپ ورزشگاه های محل برگزاری بازیها بود.
تیم های شرکت کننده:
این دوره از رقابتها هم با همان سیستم دوره اول برگزار شد، با این تفاوت که تعداد تیم های شرکت کننده در این دوره به 26 تیم افزایش یافت. پس از برگزاری دور مقدماتی و انتخابی، 16 تیم به مرحله نهایی بازیها راه یافتند. در دور یک هشتم بازیها که باز هم به صورت رفت و برگشت در خانه تیم های شرکت کننده برگزار می شد، تیم های اسپانیا، سوئد، دانمارک، لوگزامبورگ، جمهوری ایرلند، فرانسه، شوروی سابق و مجارستان موفق شدند به ترتیب با غلبه بر تیم های ایرلند شمالی، یوگسلاوی، آلبانی، هلند، اتریش، بلغارستان، ایتالیا و آلمان شرقی به مرحله یک چهارم نهایی راه یابند. در مرحله یک چهارم پایانی تیم های دانمارک، اسپانیا، مجارستان و شوروی سابق در دو دیدار رفت و برگشت به ترتیب در مصاف با لوگزامبورگ، جمهوری ایرلند، فرانسه و سوئد پیروز شده و به مرحله نیمه نهایی رقابتها راه یافتند. در مرحله نیمه نهایی در اسپانیا، تیم میزبان در دیداری دشوار برابر مجارستان، پس از تساوی یک بر یک در وقت های معمول بازی، در وقت های اضافی بازی را با نتیجه 2 بر یک به سود خود به پایان برساند. شوروی سابق هم با 3 گل دانمارک را از پیش رو برداشت و راهی فینال شد. در دیدار رده بندی مجارستان و دانمارک در وقت های معمول بازی به نتیجه تساوی یک بر یک دست یافتند؛ اما در وقت های اضافی بازی، این تیم مجارستان بود که موفق شد به لطف درخشش نواک و دو گلی که این بازیکن به ثمر رساند، با حساب 3 بر یک پیروز میدان شده و به عنوان سومی این دور از رقابتها دست یابد.
دیدار فینال
اسپانیا – شوروی؛ 21 ژوئن 1964؛ ورزشگاه سانتیاگو برنابئو مادرید؛ داور آرتور هولاند از انگلیس
باز هم یک داور انگلیسی دیدار فینال را سوت زد؛ آرتور هولاند سوت آغاز دیدار فینال بین تیم های اسپانیای میزبان و شوروی قهرمان دوره قبل بازیها را به صدا درآورد. بیش از 79 هزار تماشاگر از نزدیک شاهد برگزاری این دیدار بودند. از نکات جالب پیش از بازی اینکه، خوزه ویلانوا در آخرین تمرین پیش از فینال، بازیکنان خود را کنار ساحل برده و روی ماسه های ساحل تصویر زمین فوتبال را ترسیم کرد؛ آنگاه برای نشان دادن جای بازیکنان تیمش در زمین از سنگ استفاده کرد و بازیکنان تیم شوروی را هم با میوه کاج مشخص کرد. و به این ترتیب قصد داشت به بازیکنانش روحیه داده و بگوید سنگ محکمتر و قویتر از میوه کاج است. میزبان با گل دقیقه 6 پرودا از حریف پیش افتاد اما دو دقیقه بعد خوسائینوف مهاجم تیم شوروی بازی را به تساوی کشاند. مارسلینو مارتینز در دقیقه 84 موفق شد گل پیروزی و قهرمانی اسپانیا را به ثمر رسانده و اولین قهرمانی جام ملتهای اروپا در اولین حضور اسپانیا را برای کشورش به ارمغان بیاورد.
تیم منتخب جام
لئو یاشین (شوروی)؛ فلیچیانو ریویا (اسپانیا)؛ دژکو نواک (مجارستان)؛ ایگناسیو زوکو (اسپانیا)؛ فرناندو الیویا (اسپانیا)؛ آمانیکو آمارو (اسپانیا)؛ فرنچ بِنه (مجارستان)؛ والنتین ایوانف (شوروی)؛ خسوس ماریا پرودا (اسپانیا)؛ لوئیس سوارز (اسپانیا)؛ فلورین آلبرت (مجارستان)
برترین گلزنان جام
دژکو نواک و فرنچ بِنه از مجارستان به همران خسوس ماریا پرودا از اسپانیا هر سه با 2 گل زده به عنوان آقای گل مسابقات شناخته شدند.
آمار و ارقام (مربوط به مرحله نهایی بازیها)
مدت زمان برگزاری بازیها: 5 روز
تعداد بازیها: 4 بازی
تعداد گل های به ثمر رسیده: 13 گل (میانگین 25/3 گل در هر بازی)
تعداد کل تماشاگران: 156,253 نفر (میانگین 39,063 نفر برای هر بازی)
سریعترین گل جام: پرودا از اسپانیا دقیقه 6 دیدار فینال برابر شوروی
دیرترین گل جام: آمانکیو از اسپانیا دقیقه 112 دیدار برابر مجارستان
رویدادهای ورزشی سال
قهرمانی تیم اینتر میلان ایتالیا در جام باشگاه های اروپا با پیروزی 3 بر یک برابر رئال مادرید در دیدار پایانی
انتخاب دنیس لوو از منچستر یونایتد به عنوان بهترین بازیکن سال فوتبال اروپا
قهرمانی باب هایس از ایالات متحده آمریکا در رقابت های دو 100 متر المپیک 1968 توکیو با زمان 10 ثانیه
قهرمانی جان سورتیس از بریتانیا در رقابتهای فرمول یک جهان با تیم فراری
رویدادهای غیرورزشی سال
انتخاب مارتین لوتر کینگ، فعال حقوق بشر از ایالات متحده آمریکا، به عنوان برنده جایزه صلح نوبل
12 ژوئن –طبق حکم صادره از سوی دادگاه عالی آفریقای جنوبی، نلسون ماندلا به حبس ابد محکوم شد.
27 آگوست – فیلم مری پاپینز محصول کمپانی والت دیسنی، برنده جایزه اسکار در پنج بخش بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین جلوه های ویژه، بهترین تدوین فیلم، بهترین موسیقی متن و بهترین ترانه شد. این فیلم که به عنوان برترین و پرفروش ترین فیلم تولیدی تاریخ این کمپانی شناخته می شود، در هشت بخش دیگر هم نامزد دریافت جایزه اسکار بود.
بازیکنانی که در این سال متولد شدند
رودی گارسیا
مانولو خیمنز
مارکو کانروا
یورگن کلینزمان
لوبوس کوبیک
ماریوس لاکاتوس
میشل لادروپ
اوله پروتاسوف
مارکو فان باستن
جیان لوکا ویالی
تالار مشاهیر: لوئیس سوارز (اسپانیا)
سال 1964 برای لوئیس سوارز ملی پوش اسپانیایی سال رؤیایی بود؛ این بازیکن در این سال هم نقش مؤثری در اولین قهرمانی اسپانیا در جام ملتهای اروپا داشت، و هم نقشی تعیین کننده در قهرمانی اینتر میلان ایتالیا در جام باشگاه های اروپا و شکست رئال مادرید در دیدار فینال. این بازیکن که تا مدتها به عنوان بهترین فوتبالیست و لژیونر اسپانیایی شناخته می شد، در دیدار فینال جام ملتهای اروپا 1964 بازی درخشانی از خود به نمایش گذاشت و میانه میدان را کاملاً در اختیار داشت. وی در سال 1990 هدایت تیم اسپانیا در جام جهانی را بر عهده داشت. در ادامه خاطرات لوئیس سوارز از جام ملت های اروپا 1964 اسپانیا را مرور می کنیم.
سوارز بهترین بازیکن جام
قدرت تیمی اسپانیا
تیم خوبی داشتیم، اما این تیم به عنوان یکی از بهترین تیم های تاریخ اسپانیا نبود زیرا خیلی از بازیکنان بزرگی مثل آلفردو دی استفانو (که به تازگی بازنشسته شده بود)، فرانسیسکو خنتو و لوئیس دل سول (که به دلیل اختلاف نظر با سرمربی از تیم کنار گذاشته شدند) را در تیم خود نداشتیم. تیم خوبی داشتیم، و به عنوان یک تیم خیلی بازی های خوبی انجام دادیم. بسیار فشرده بازی می کردیم و بازیکنان هم درک متقابل و بسیار خوبی از یکدیگر داشتند. یکی از دلایل این امر این بود که بازیکنان تیم از سه یا چهار باشگاه انتخاب شده بود.
فقط یک بازیکن با تجربه بین المللی در تیم حضور داشت و آن هم من بودم. من با 29 سال سن، مسن ترین بازیکن تیم بودم که تجربه بازی در خارج از اسپانیا را داشتم. اما باز هم تأکید می کنم که ما یک تیم بودیم و اصلاً به یک بازیکن خاص متکی نبودیم و همین کار تیمی بود که قهرمانی را برای ما به ارمغان آورد. واقعیت اینست که در سایر دروه هایی که در تیم ملی اسپانیا بازی می کردم، تیم بهتری نسبت به سال 1964 داشتیم، اما با این وجود در سایر دوره های تیم ملی به موفقیت خاصی دست پیدا نکردیم.
امتیاز میزبانی
مردم اسپانیا حمایت خیلی خوبی از تیم کشورشان داشتند. آنها به تیم هویت می بخشیدند زیرا تیم بسیار جوانی داشتیم که تشنه موفقیت بود. این مسئله کمک زیادی به تیم کرد و آرامش زیادی را برای ما به دنبال داشت، و فشارها را از روی تیم دور می کرد. با تیم جوانی که در آن سال داشتیم، اگر بازیکنی دچار اشتباه می شد، هواداران او را حمایت کرده و به او کمک می کردند. اصلاً صحنه ای را به خاطر ندارم که در آن تماشاگران از بازیکنی انتقاد کرده و او را تخریب کنند؛ این رفتار کمک بسیار زیادی برای تیم ما داشت.
بازی فینال
بهترین خاطره من از جو حاکم بر بازی فینال بود زیرا برنابئو مملو از تماشاگر بود. ظرفیت ورزشگاه در آن سال بسیار بیشتر از ظرفیت امروزی آن بود. سانتیاگو برنابئو تا زمان برگزاری جام جهانی 1982، صندلی نداشت و مردم به صورت فشرده کنار هم می نشستند. پس از بازی بسیار دشواری که در مرحله نیمه نهایی برابر مجارستان داشتیم، بیش از هر زمانی به کمک آنها نیاز داشتیم که همین اتفاق هم افتاد و هواداران از همان ابتدای بازی، یک لحظه هم دست از حمایت تیم برنداشتند. چنین فضایی احساس امنیت فوق العاده ای به ما داد و آرامش را به تیم آورد. جو فوق العاده ای که در بازی و در سکوهای ورزشگاه بود، یکی از بهترین خاطرات من از بازی فینال بود. علاوه بر این، تیم ما عملکرد فوق العاده ای در برابر تیم روسیه که یکی از بهترین تیم های آن روزها بود، از خود نشان داد. اما واقعاً شایسته پیروزی بودیم. پیروزی که هیچ کس انتظار آن را نداشت.
آیا می دانید که:
بیشترین بردهای متوالی در رقابت های انتخابی و دور پایانی جام ملتهای اروپا متعلق به چه تیم هایی است؟ کدام تیمها در رقابت های یورو 2016 شانسبهبود رکورد آلمان از نظر بیشترین برد متوالی را دارند؟ مسن ترین بازیکن، گلزن، بازیکن حاضر در فینال و بازیکن قهرماندر تاریخ جام ملت های اروپا چه کسانی بودند؟ تیم ملی آلمان با 14 پیروزی رکورددار بیشترین برد متوالی است. شاگردان یواخیم لوو از سوم سپتامبر 2010 تا تاریخ 22 ژوئن 2012 هر 14 دیدار خود، شامل 10 بازی مرحله انتخابی، 3 بازی مرحله گروهی و یک بازی مرحله یک چهارم نهایی یورو 2012 را با پیروزی پشت سر گذاشتند. پس از ژرمنها، فرانسه با 12، جمهوری چک و اسپانیا و انگلیس با 10 برد در رده های بعدی قرار دارند. تیم های اتریش با 9 و اسپانیا با 8 برد متوالی که در رقابت های انتخابی یورو 2016 به دست آوردند، این شانس را دارند تا در مرحله نهایی یورو در تابستان امسال، رکورد آلمانها را شکسته و آن را به نام خود ثبت کنند. لوتار ماتیوس با 39 سال 91 روز سن در بازی برابر پرتغال در یورو 2000 به میدان رفت و نام خود را به عنوان مسن ترین بازیکن تاریخ این رقابتها ثبت کرد.
آرنولد مورن ملی پوش هلندی در جام ملت های اروپا 1988 همراه با تیم ملی هلند به مقام قهرمانی دست یافت و به عنوان مسن ترین بازیکن فاتح این جام شناخته شد.
ینس لمان دروازه بان تیم ملی آلمان در حالیکه 38 سال و 232 روز سن داشت، به عنوان سنگربان آلمان در دیدار پایانی رقابت های یورو 2008 برابر اسپانیا بازی کرد اما در این دیدار مغلوب تک گل فرناندو تورس شد تا به عنوان مسن ترین بازیکن حاضر در فینال در تاریخ رقابت های یورو و جام ملت های اروپا شناخته شود.
ایویکا واستیچ مهاجم تیم ملی اتریش در رقابت های یورو 2008 در دیدار برابر لهستان، در حالیکه تنها 26 دقیقه به پایان بازی باقی مانده بود، به عنوان بازیکن جانشین وارد میدان شد و چهاردهمین گل ملی خود را در حالی به ثمر رساند که 38 سال و 257 روز سن داشت.
گردآوری و ترجمه: احمد تقی زاده
